Św. Marcin I - Papież
Św. Marcin I, papież, męczennik, pochodził z włoskiego miasta Todi. Był synem kapłana Fabrycjusza. Od młodości przebywał w Rzymie i należał do jego hierarchii duchownej. Wyświęcony na diakona pełnił przez pewien czas funkcję apokryzjusza, czyli jakby nuncjusza papieskiego na dworze cesarza wschodnio-rzymskiego w Konstantynopolu. Po śmierci Teodora I w 649 r. został wybrany papieżem i konsekrowany bez zatwierdzenia cesarza. Otrzymał wówczas święcenia kapłańskie i sakrę biskupią. Konstanty II, dotknięty takim obrotem spraw, odmówił uznania Marcina I za prawowitego papieża. Marcin I pragnął wyraźnie określić stanowisko Kościoła rzymskiego wobec monoteletów, którzy utrzymywali, że Pan Jezus posiadał tylko jedną wolę Bożą, a nie miał woli ludzkiej. Zwołał więc - znów bez pytania cesarza- synod w kościele Zbawiciela na Lateranie, w którym wzięło udział 105 biskupów łacińskich i 30 wschodnich z terenów, które zajęli Arabowie. W 20 anatemach potępiono tam uroczyście błędy monoteletów edykt Typos Konstantyna II. Dokumenty synodu zostały rozesłane do wszystkich biskupów i całego duchowieństwa chrześcijańskiego, a także do cesarza Konstantyna II. W odpowiedzi w 650 r. cesarz rozkazał egzarsze Rawenny, szambelanowi Olimpiuszowi aresztowanie papieża. Egzarcha Olimpiusz widząc jednak poparcie, jakim cieszył się papież, sam zbuntował się przeciw cesarzowi i ratował się ucieczką na Sycylię. Podanie głosi, że gdy zamierzał w czasie Mszy świętej osobiście dokonać na św. Marcinie gwałtu porwania, nagle oślepł. Nowy egzarcha Teodor Kalliopas, wysłany przez cesarza, aresztował papieża 17 czerwca 653 r. i w bardzo ciężkiej i upokarzającej podróży zawiódł go na Naksos, gdzie - chory - spędził w nędzy cały rok. Następnie został wywieziony do Konstantynopola, gdzie stanął przed sądem senatu. Został oskarżony nie o obronę ortodoksyjności i potępienie Typos, ale o podżeganie do buntu egzarchy Olimpiusa, wzniecanie rozruchów i bezprawne ogłoszenie się papieżem. Sąd cesarski skazał papieża na "degradację" ze wszystkich święceń duchownych i funkcji. Skazany na śmierć, został publicznie odarty z szat pontyfikalnych, zakuty w kajdany i poprowadzony przez miasto na miejsce kaźni. Za wstawiennictwem patriarchy Konstantynopola Pawła II karę śmierci zamieniono Marcinowi I na dożywotnie zesłanie do Chersonezu na Krym, gdzie z powodu nieludzkich warunków zmarł z biedy i udręczenia 13 kwietnia 655 r. Marcin I zdołał stamtąd napisać list, w którym skarży się, że nie ma nawet kawałka chleba, ale się modli, by na Stolicy Apostolskiej nie znalazł się heretyk-monoteleta, narzucony przez cesarza. Marcina I pochowano w miejscowym kościele pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny. Jego doczesne szczątki jako relikwie przeniesiono z czasem do San Martino ai Monti. Grób jego stał się nawet celem pielgrzymek. Jego relikwie nie dochowały się do czasów współczesnych. Zaginęły zapewne, gdy w roku 1453 Konstantynopol zajęli Turcy. Marcin I, modląc się za swojego następcę, Eugeniusza I, zaakceptował jego wybór. Marcin I był ostatnim z papieży, którego Kościół wpisał do katalogu świętych męczenników. W ikonografii św. Marcin ukazywany jest w papieskim stroju pontyfikalnym z księgą w dłoni.